कौपिनेश्वर मंदिर

हे मंदिर ठाणे शहराचे संरक्षणात्मक शिवदेवस्थान मानले जाते आणि भगवान शिवाला समर्पित आहे
शिवलिंग हे ५ फूट उंच आणि सुमारे ५ फूट व्यास असलेले एक अतिशय विशालदर्शी लिंग आहे व हे महाराष्ट्रातील सर्वात मोठ्या शिवलिंगांपैकी एक मानले जाते

इतिहास व वास्तुकला

हे मंदिर ८१०–१२४० मध्ये शिलहार राजवटीत बांधले गेले होते नूतनीकरणाची मुख्य धाप १७६०, १८७९ आणि नंतर १९९६ साली देखील झाली आहे. पूर्वी हे तळावपलि (मसुंदा तलाव) किनाऱ्यावर होते; पण आता ते शिवाजी रोडमुळे वेगळे झाले आहे मंदिरात दोन प्रवेशद्वार आहेत: एक मसुंदा तलावाच्या समोर, आणि दुसरे जांभळी नाका मार्केटमध्ये
कौपिनेश्वर मंदिर हे ठाण्याच्या धार्मिक, ऐतिहासिक आणि सांस्कृतिक जीवनासाठी अतिशय महत्त्वाचे ठिकाण आहे. येथे आल्यावर ऐतिहासिक वारसा, शांततामय समर्पण आणि शिवभक्तीचा अनुभव घेता येतो.

मुख्य प्रवेशद्वाराजवळ मोठा नंदी (शिवाचा बैल) मूर्ती असून, भक्तांना आत्मिक शुभेच्छा देतो
मंदिरात शिवलिंगच्या शेजारी विविध देवतांचे छोटे मंदिरे आहेत: ब्रह्मा, राम, हनुमान, शितला देवी, उत्तराखंडेश्वर (काशी विश्वलिंगेश्वर), दत्तात्रेय, गरुडा आणि काली देवी अशी महत्त्वाची मूर्ती मंडळे
कलिका देवीच्या समोर गायत्री देवी चा देखील एक छोटा मंदिर आहे

उघडण्याची वेळ: सकाळी 6:00 ते रात्री 9:00 पर्यंत मंदिर खुले असते
दर्शनाच्या मुख्य पूजाविधी:
- मंगल आरती – सकाळी सुमारास
- श्रींगार आरती – सकाळी 8 वाजता
- मध्याह्न आरती – दुपारी
- शेवटची आरती – रात्री 9 वाजता

महाशिवरात्रि उत्सव अत्यंत भक्तिभावपूर्णतेने आणि शोभेने साजरा केला जातो
होळी, दसरा, नवरात्र, दिवाळी, तसेच श्रावण महिन्यातील सोमवार या विशेष प्रसंगी भक्तांकडून फुलांच्या तोरणांनी मंदिर सजवले जाते, फुलांच्या वाड्या अर्पण केले जातात आणि मंदिर भाविकांनी सजवले जाते

रेल्वेने: ठाणे जंक्शनपासून मंदिर फक्त सुमारे 0.8 किमी अंतरावर आहे; ऑटो किंवा रिक्षाने सहज पोहोचता येते .

मंदिर परिसर शांत, अगदी मध्यवर्ती व्यापारी भागात असून, बाजूच्या गर्दीतही भक्तांसाठी शांतता राखलेली आहे
मंदिराच्या बाहेरच्या मांडपाचे काही भाग सध्या नूतनीकरण प्रकल्पांतर्गत आहेत
Heritage Walk सारख्या ठाण्यातर्फे आयोजित पर्यटन प्रवासक्रमांमध्ये हे मंदिर समाविष्ट केले जाते कारण तो ठाण्याचा ऐतिहासिक भाग आहे

घटक	माहिती
देवता	शिव (ठाण्याचे संरक्षक देव)
शिवलिंग आकार	५ फुट ऊंच × ~५ फुट व्यास
स्थापना	शिलहार राजवटीत (810–1240 AD)
पुनर्निर्माण	1760, 1879, 1996
दर्शन वेळ	सकाळी 6 ते रात्री 9
प्रवेश शुल्क	प्रवेश मोफत आहे
उत्सव	महाशिवरात्री, होळी, नवरात्र, दिवाळी
स्थान	जांभळी नाका / स्टेशन रोड, ठाणे वेस्ट
प्रवेशद्वार	तलावपलि समोर व मार्केटमधील दोन मार्ग
सब मंदिर	ब्रह्मा, राम, हनुमान, शितला, कालिका, दत्तात्रेय, उत्तराखंडेश्वर ,गरुडा, गायत्री